دکتر علی ایمانی

محل کار: موسسه تحقیقات علوم  باغبانی کشور

پست الکترونیک: imani_a45@yahoo.com

تلفن محل کار: 02636702541

محصول/موضوع تخصصی: اصلاح بادام

شرح مختصر تخصص(حداکثر 100 کلمه):

بادام بعنوان یکی از مهم‌ترین میوه‌های خشک جهان بوده و صنعت تولید بادام از لحاظ اقتصادی و ارز آوری و نقش آن در صنایع مختلف غذایی، داروسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد. ايران با تولید 164348 تن، رتبه چهارم جهانی دارد. از طرفی بادام به عنوان يك درخت مقاوم به خشكي يا به عبارتي تحمل در برابر كم آبي نام برده مي شود. با توجه به قرار گرفتن ایران در منطقه خشک و نیمه خشک و کمبود آب در ایران و همچنین سهولت برداشت و حمل و نگهداری میوه واشتغال زایی بادام، این گونه از ديرباز مورد توجه باغداران ايران بوده است. علی‌رغم مزیت نسبی خوب بادام، مشکلاتی در سر راه تولید بادام از جمله سرمازدگی، پایین بودن عملکرد و کیفیت محصول وجود داشته که باید این موانع برطرف می شد. سرمازدگی بهاری یکی از مشکلات مهم در پرورش بادام است. به عنوان نمونه درسال1401 در استان چهار محال و بختیاری میزان خسارت ریالی دو هزار میلیاد تومان بوده که خسارت کلانی است. بنابراین ارقام دیر گل و مقاوم به سرما مهمترین استراتژی و راهکار مقابله با سرمازدگی است. برای نیل به این هدف استراتژیک مهم، در برنامه اصلاح بادام با اجرای پروژه های مختلف سلکسیون و دورگ گیری ارقامی حاصل شده اند که از خواص دیرگل دهی برخوردارند.

شرح مختصر تجارب(حداکثر 100 کلمه):

روش اصلاح درختان میوه هرچند از طریق دورگ گیری ارزشمند و مفيد است ولی وجود دوره نونهالی طولاني در درختان میوه( گاهی حداقل 20 سال طول می کشد یک رقم میوه اصلاح شود برخلاف گیاهان زارعی یکساله) مانع بزرگي در اصلاح درختان میوه از جمله بادام هستند. بنابراین اصلاح و معرفی ارقام جدید با این روش(دورگ گیری) طولانی مدت  به عنوان راه حل فني کارآمد و  نوآوري علمي در حد مرز علم به حساب می آید. برنامه های اصلاحی با اهداف مختلف در کشورهای دیگر از جمله شوروی، ایتالیا، اسپانیا و استرالیا ، ترکیه ، تونس ، مراکش به منظور دستیابی به ارقام جدید از بین توده های بذری و نیز تلاقی های کنترل شده شروع شده و هنوز نیز ادامه دارد که در نتیجه ارقام زیادی معرفی شده اند (کستر و گرادزیل 1996).  جالب این که ارقام تجاری انتخاب شده در فرانسه در طی سال های 1850 تا 1900 به کالیفرنیا منتقل شدند ولی این ارقام سازگاری خوبی در کالیفرنیا نشان ندادند، بنابراین اصلاح گران آمریکایی ، انتخاب ارقام محلی که از سازگاری خوب و عملکرد بالاتری برخوردار بودند را شروع کردند و ارقام Nonpariel، IXL، Ne Plus Ultra، Texas (Mission)، Drake، Peerless توسط اصلاح گران انتخاب و معرفی شدند  که اکنون 75درصد تولید دو میلیون تن بادام  تولیدی کالیفرنیا را هنوز هم رقم نان پاریل به خود اخصاص داده است. ولی این رقم در دهه 50 وارد ایرن شده که به شرایط اقلیمی ما سازگاری نشان نداده است که نشان دهنده این است که هر کشور برای خود رقم سازگار اصلاح و تولید کند.  برنامه بهنژادی بادام در دانشگاه دیویس کالیفرنیا و سایر کشور های بادام خیز همچنان ادامه دارد.